Laatst bijgewerkt: 14-10-2022
Gemeente Valkenburg a/d Geul
Berg & Terblijt
Berg & Terblijt is een
voormalige gemeente in de Nederlandse provincie Limburg. De gemeente bestond uit
de kern Berg, Terblijt, Vilt en Geulhem.
Ze werd opgeheven bij de gemeentelijke
herindeling van Zuid-Limburg in 1982 en werd toen samengevoegd met
Valkenburg-Houthem, waarmee de
de huidige gemeente Valkenburg aan de Geul
ontstond.
De kern Berg heeft ongeveer 3500 inwoners;
Terblijt 180. Het eveneens van de voormalige deel uitmakende dorp Vilt heeft 950
inwoners.
Veel inwoners van deze kernen zijn
forensen. Veel dorpsbewoners werken in Maastricht, onder andere bij de
Universiteit Maastricht en het
Academisch Ziekenhuis Maastricht.
Bron; Wikipedia.
============================================================================================================================================
01- Berg en Terblijt - Achteromsweg: Houten
wegkruis bij het gas verdeelstation.
Dit kruis is enige jaren geleden door een nieuw houten kruis vervangen.
Tekst IHS.
============================================================================================================================================
02- Berg en Terblijt - Kleinstraat: Gietijzeren kruis in de tuin van de fam.
Roemers.
Het kruis was afkomstig van het kerkhof te Gulpen en was eigendom
van dhr. Vluggen en is in 1983 geplaatst. Type Egelie: I I A b 6.1.
===========================================================================================================================================
03-
Berg en Terblijt- Lindenstraat-Kleine Heideweg: Dit kruis staat hier
sinds 1989.
Het is geplaatst door Harie Cobben en enige inwoners met de bedoeling
dat de voorbijganger die vlakbij kan rusten op een bank, ook even kan stil staan
bij het levenen
zich daarop kan bezinnen.
Tekst: INRI. Type Egelie: I I B b 4.
===========================================================================================================================================
04-
Berg en Terblijt - Lindenstraat-Oeverweg: Smeedijzeren wegkruis in de tuin
van de fam. Goyen. Het kruis bezit diverse krul-ornamenten.
===========================================================================================================================================
05-Berg en Terblijt - Lindenstraat: Het kruis van Sjeng Peerboom. Na 41 jaar
na vernieling door een Duitse legertruck werd dit kruis in 1981
geplaatst.
Het is afkomstig van een smid uit het
Gasthuis en heeft vroeger tegen het pand Lortye aan de Rijksweg
gestaan. Tekst: INRI.
===========================================================================================================================================
06- Berg en Terblijt -
Kleine Heideweg: Klein houten kruisje op een oude
spoorbiels.
===========================================================================================================================================
07-
Berg en Terblijt - Muntweg no 23: Tegen de gevel van het huis van de fam.
Starmans hangt dit vrij gaaf houten kruis.
Het kruis tegen de muur dient min of meer
ter vervanging van een veel ouder kruis dat hier ooit bij dit kruispunt heeft
gestaan.
Tekst:
Mijn Jezus Barmhartigheid. Het heeft een corpus van een legering van
lood en tin gegoten.
===========================================================================================================================================
08-
Berg en Terblijt - Muntweg: In de heg van de moestuin van de fam. Vrusch
staat dit fraaie gietijzeren kruis dat geplaatst is in 1910 toen er een
priesterzoon
was bij de toenmalige bewoners n.l. de fam. Stassen. Naam van de priester: Gerardus
Augustinus Stassen. Type Egelie: I I A b 10.
===========================================================================================================================================
09- Berg en Terblijt
- Grotestraat: Sinds 1989 staat dit kruis
hier en is afkomstig van het kerkhof van Berg.
Het was afkomstig van het graf van Hubert Bovens die in het jaar 1955
gestorven is.
===========================================================================================================================================
10- Berg en Terblijt - Rijksweg: In de vroegere wei van Sjef Pasmans staat dit houten
kruisje.
Tekst: 21-1-21 Kajo 23-7-88. Het getuigd van een tragisch
ongeval van een Duits echtpaar dat per fiets van het Duitse Bocholt hier
verongelukte.
Nabestaanden
hebben dit kruisje geplaatst. Tekst op het kruis:
21.1.21 Kajo
23.7.'88. En een afbeelding van een fiets.
===========================================================================================================================================
11- Berg en Terblijt - Rijksweg-Slakweg: Dit kruis is afkomstig van het
klooster Op den Bies.
Frans Kools stond dit kruis af en Frans Bergsteijn plaatste het
in 1971. Tekst: INRI.
===========================================================================================================================================
12- Berg en Terblijt - Vilt - Rijksweg: Hier werden door twee vandalen op brute wijze
doodgereden op 1 april 2001: Diana Klijnen - Michael Loo - Michel Smits.
Tekst op het kruis: 5-7-1982
Diana Kleijnen - 5-6-1981 Michael Loo - 2-1-1983 Michel
Smits - 1 april 2001. Het gedenkteken is in 2002 geplaatst.
Limburgs Dagblad dd 3 april 2002.
Monument te Vilt.
dd 24 september 2001. Zeker duizend
mensen hebben zaterdagavond de onthulling van een monument tegen zinloos
geweld in Vilt bijgewoond.
Het houten kruis omzoomd door jonge coniferen wil de herinnering levend houden
aan het dramatische ongeluk op 1 april 2001, toen drie jongeren met hun auto
verongelukten. Het drietal uit Berg
en Terblijt en
Reijmerstok werd achterna gezeten door twee Maastrichtenaren.
Het tweetal wordt inmiddels dood door
schuld tenlastegelegd. De Ouders van de slachtoffers waren de initiatiefnemers
voor het monument.
===========================================================================================================================================
13-
Berg en Terblijt - Kleinstraat no 6A: Op de
binnenplaats van een boerenwoning die eigendom is van Math Curfs staat een
fraai gietijzeren kruis dat hij gekocht
heeft van een brocanteur in Femme en Marsche in de Ardennen. Na een opknapbeurt werd het
in 1976 geplaatst en van een tekst voorzien.
Tekst: In wind zon en regen
bent U mijn hoop en zegen. Bordje met de tekst:
In wind de zon en regen bent U mijn hoop en
zegen.
===========================================================================================================================================
14- Berg en Terblijt - Rothkransplantsoen: Vroeger stond dit kruis tegen de
woning en is eigendom van Maria en Sjeng Prickaerts.
Na verhuizing kreeg het
deze plaats door dhr. Sjeng Leveau. Tekst: INRI. Geloofd zij Jezus Christus.
===========================================================================================================================================
15-
Berg en Terblijt - Schone Poel: Tegen een bakstenen muurtje staat een
gietijzeren kruis.
Het is in het begin van de jaren 1960 door de dienst openbare
werken van de vroegere Gem. Berg en Terblijt geplaatst. Type Egelie: I I A b 8.
Tekst. De Heer zij met U.
===========================================================================================================================================
16-
Berg en Terblijt - Valkenburgerweg: Hubertushof, eigenaar Marcel Franssen
die als eerste Doopnaam Hubertus heet.
Hij noemde z'n huis naar deze jagers
patroon. Hij schilderde een hert met in het gewei een kruis. Het veel betekende symbool dat
volgens de legende Hubertus bekeerde.
===========================================================================================================================================
17- Berg en Terblijt - Vilt-Rijksweg-Cauberg: Herdenkings
kruis ter herinnering aan de voettochten van de H. Monulpus en Gondulpus
van Aken naar Maastricht.
Tekst op de
voet van het kruis: In het spoor van Monulpus en Gondulpus. Onderweg van Maastricht via
Valkenburg naar Aken.
14-9-2001 Parochie H.Monulpus en Gondulpus Berg en Terblijt.
Kruis geplaatst in 2001.
===========================================================================================================================================
18- Berg en Terblijt-Rijksweg-Schansweg: Klein kruisje in
een stenen kapelletje.
De kapel is gelegen op de parkeerplaats boven aan de Rasberg, op de
hoek van de Bergerweg en de Schansweg.
Ze staat op een met gras
begroeide verhoging en wordt geflankeerd door twee oude lindebomen.
Hier bouwden de Spanjaarden in
1634 een zogenaamde schans, een versterking, om te trachten de stad Maastricht
te heroveren.
Wit geschilderde
kapel met een halfronde nis en een zadeldak.In de blauw geschilderde nis hangt
tegen de achterwand een kruisbeeld
met een
witgeschilderde gietijzeren corpus. Het gewelfje van de nis is in schelpvorm
uitgevoerd.
===========================================================================================================================================
19- Vilt-Houthemerdelweg:
Op
zaterdag 3 december 2011 werd het kruis ingezegend door pastoor Burger.
Het is een smeedijzerenkruis dat geplaatst is
langs de Houthemerdelweg, een zijweg van de Geulgracht.
Het is geplaatst door de werkgroep
Kruisen en Kapellen uit Valkenburg o.l.v. Dhr. Melchiors.
Het kruis staat aan het voetpad
dat leidt naar Santiago de Compostela. Het symbool van de wandelaar is op dit kruis
aangebracht, nl. de schelp.
Tekst: Pelgrimeren is lopend stilstaan.
===========================================================================================================================================
20- Berg en Terblijt-Koelboschgrubbe: Oorlogskruis dat ons
herinnert aan de 5 Britse oorlogsvliegers die hier op 1 augustus 1982 om het
leven kwamen.
Het is geplaatst door
de Stichting Rotswoning uit Houthem-Berg. Het kruis is gemaakt door dhr. Lei Sangen uit
Houthem en is op 30-6-2012 geplaatst.
===========================================================================================================================================
21- Berg en Terblijt-Schansweg no 1:
Gietijzeren kruis. Vermoedelijk een oud grafkruis, Midden
op het kruis moet toch Jezus als kind zijn afgebeeld.
Opvallend zijn de twee M dan waarin
ik toch een verwijzing naar Maria zie.
===========================================================================================================================================
22 - Berg en Terblijt- Schansweg no 1:
Gietijzeren kruis. vermoedelijk een oud grafkruis.
Type Egelie: I I I B b 2.
===========================================================================================================================================
23-
Berg en Terblijt-Kuitenbergweg: Ongelukskruis van Guido die hier op
23-5-2010 verongelukte.
===========================================================================================================================================
24- Berg en Terblijt-Vilt-Geulgracht: Oud houtenkruis tegen muur. met kleine corpus.
===========================================================================================================================================
25-
Berg & Terblijt- Rijksweg: Op 6 dec 2012 verongelukte hier door
een verkeersongeluk met fiets, de jongeman Bentho Mortiaux uit Berg &
Terblijt.
Hij was 13 jaren jong en geboren op 24-2-1998
en woonde op de Muntweg te Berg. Tekst op het marmeren kruisje: Boerum.Bentho Mortiaux
24-2-1998 - 6-12-2012.
===========================================================================================================================================
26- Berg eb Terblijt- Muntweg 2A: Achter in de hoek van de tuin staat dit gietijzeren kruis, goed in de verf en onderhouden. Type Egelie I I B b6.
========================================================================================================================================================
40- Berg en Terblijt- Rijksweg: Mariakapel gebouwd in 1957 ter
vervanging van een oudere kapel die voor 1957 afgebroken werd.
Onderhoud: Fam. Boormans-Bemelmans.
Op een altaar staat een groot Mariabeeld.
De kapel is gebouwd in 1957 ter vervanging van een oudere kapel, die vanwege de
verbreding van de rijksweg moest worden afgebroken.
De oude kapel werd medio 19e
eeuw gebouwd door de fam. Bemelmans. Hun boerderij brandde in WO II af, waarna
de huidige boerderij
op de fundamenten van de oude
is gebouwd. De kapel doet eens in de twee jaar dienst als rustaltaar tijdens de
Sacramentsprocessie
Ook het interieur is opgetrokken in
mergelsteen. Het spitse tongewelf is witgepleisterd. Op een altaar staat een
Mariabeeld.
In beide zijkanten is een neogotisch
raam aangebracht, voorzien van ruitvormig glas.
===========================================================================================================================================
41- Berg en Terblijt- Vilt-Rijksweg-Geulgracht: Deze
kapel werd in 1971 gebouwd en heeft een Mariabeeld van Frans Timmermans.
De
architect van deze kapel is Rob Ubachs uit Houthem. Het beeld is gepolychromeerd
en Maria is voorgesteld als de mystieke roos.
Ze draagt vijf spijkers
als symbool voor de vijf wonden van Christus. Tekst: Blief effe bie Slivruike sjtaon ein Wees Gegroetje bae
da kint ger weer wiejer gaon.
============================================================================================================================================
42- Berg en Terblijt- Kleinstraat: Open
kapel met Luifeldak. Het bezit een Mariabeeld van kunstenaar Frans Gast.
Aan de
zijkant is het geheel afgewerkt met sier smeedwerk.
De kapel heeft een halfrond achterwand van natuursteen. Naar voren toe is ze
omgeven door wit geschilderd siersmeedwerk.
Twee ronde bloembakken in
gemetselde natuursteen verfraaien het zich op de kapel.
Het platte luifeldak is
voorzien van een kleine koperen koepel met daarop een kruis.
Tegen de halfronde natuurstenen
achterwand is een fraai Mariabeeld van Frans Gast bevestigd.
===========================================================================================================================================