Laatst bijgewerkt 14-10-2022
Gemeente Maastricht
Heugem.
Heugem is een voormalig dorp aan de rivier de Maas in de Nederlandse
provincie Limburg. Sinds de annexatie door Maastricht in 1920
Tranformeerde het dorp geleidelijk
tot een woonwijk in het zuidoosten van deze stad. Het is een van de 44 officiële
buurten van de gemeente Maastricht.
Heugem wordt in het noorden en oosten
begrensd door de buurt Randwyck, in het westen door de rivier de Maas, en in het
zuiden door de gemeente
Eijsden-Margraten. Een groot deel van
de buurt Heugem bestaat uit Water.
Over de vroegste geschiedenis van
Heugem is weinig bekend. Een Maastrichtse kerk gewijd aan de Heilige aartsengel
Michael wordt al in het jaar
772 genoemd maar het is niet
duidelijk of daarmee de kerk van Heugem wordt bedoeld. De parochie bestond in
elk geval al in 1157 en reikte toen tot
Margraten. De kerk van Cadier en Keer
was tot eind 18e eeuw onderhorig aan die van Heugem.
Bron: Wikipedia.
===========================================================================================================================================
01-Heugem-Oosterweg:
Gietijzeren wegkruis. Geplaatst in 1994. Tekst: Besjêrm ôs. Type Egelie: I I A b 5.2.
===========================================================================================================================================
02-Heugem-Oosterweg: Stenen moordkruis. Tekst: 1814 I.H.S. en
Hartje. Den 11 april is alhier doodgestooken Arnoldus Houbiers van Eysden.
Aldaar gebooren den 30 7 ber 1788. Bid God opdat zyne ziel mag rusten in Vreede Amen. R.I.P.
Op het kruis zijn de afbeeldingen van beenderen en een mes.
Hier werd Arnold Houbiers vermoord
door familie leden van zijn verloofde Kaatje. Het kruis is
verplaatst van de overkant van de weg van de Oosterweg.
Moordkruis te Heugem
We passeren ze bijna
dagelijks, de kruisen in het Limburgs land. De devotie- of memoriekruisen, maar
ook de moordkruisen.
Vroeger, bij het
voorbij gaan aan zo'n kruis bad men een Onze vader of een Weesgegroetje, of men
lichtte even de hoed of de pet.
Tegenwoordig raast men met auto of fiets voorbij zonder aandacht aan het
kruis te schenken.
Laat Limburg zijn
kruisen in ere houden, vooral de kruisen waarvan de zin en betekenis groot is.
Moordkruis.
In Heugem bij Maastricht staat
het moordkruis van Arnoldus Houbiers. Dit kruis werd opgericht in 1814 even
buiten Heugem, nog op Gronsvelds grondgebied,
op de plek waar de jongeman doodgestoken werd.
Oude mensen van Heugem weten nog te
vertellen, dat deze moord gepleegd werd door twee broers, uit wraak om hun
bedrogen zuster.
Volgens
pastoor Welters is dit het enige moordkruis, waarop het moordwapen is
afgebeeld, en de eenvoudige steenhouwer die het kapte heeft er nog een hart
bijgezet om daarmee aan te
duiden dat een liefdesgeschiedenis de oorzaak van dit bloedige drama was.
Geschiedenis.
In de jaren rond 1800 werd er in
de dorpen langs de Maas flink kermis gevierd, een traditie die nu nog plaats
vindt in de dorpen Eijsden-Gronsveld-Mheer-Noorbeek enz.
Er is dan werkelijk 3 to 4 dagen feest.
Arnold Houbiers uit Eijsden had in 1814 verkering gehad
met een meisje uit Heugem, Kaatje geheten.
Arnold kwam uit Eijsden en had een
niet te beste reputatie wat vrouwen of meisjes betrof.
Hij ging in Heugem naar de kermis op kermismaandag
en kwam zo z'n oude liefde, Kaatje tegen.
Hij probeerde haar weer te versieren wat de twee broers van Kaatje
helemaal niet beviel. Er volgde een woordenwisseling en een vechtpartij.
De twee broers gingen later op de avond
even buiten de kom van Heugem om Arnold op te wachten.
Er volgde weer een woordenwisseling en een
vechtpartij die uit mondde in de fatale steekpartij waarbij Arnold overleed.
Hardstenen kruis.
Er is na de moord een hardstenen
kruis opgericht ter herinnering aan de laffe moord op Arnold Houbiers.
In 1926 werd het eerste kruis bij een
grote watersnood van de Maas omver gespoeld. Men plaatste na de watersnood het
kruis weer opnieuw en verankerde het goed.
Tijdens de bevrijding werd het omvergereden door een
Amerikaanse legertruck.
Rond 2000 is
het kruis van de Maasoever verplaatst naar het begin van het dorp Heugem waar
het een mooie plek heeft gekregen op Maastrichts grondgebied en
hopelijk bewaard blijft voor de
volgende generaties.
Boek: 50 Kruisen 50
verhalen. Chris Willems.
Limburgs Dagblad 20 november 1951.
Langs
alle wegen van Limburg staan kruisen. We zijn er aan gewend en passeren ze soms
achteloos
Natuurlijk lichten wij even de hoed of pet, de
schoolkinderen knielen zelfs neer en de vrouwen slaan eerbiedig nog een kruis
Meestal hebben de kruisen nog wel de
aandacht de mensen die de papieren kransen vlechten of veldboeketten tussen de
schouders van den Lieven Heer steken.
Maar soms ook staan zij scheef en verwaarloosd, worden
stuk gereden en blijven de brokken liggen ....tot ze verdwenen zijn.
En dan is een vrome traditie verbroken en
een daad van piëteit der voorouders vernietigd. Laat Limburg zijn kruisen in ere
houden, vooral de kruisen waarvan de
zin en betekenis groot is.
Wij praten thans veel over 'veilig verkeer', vinden telkens nieuwe signalen en
merktekens uit, onderrichten de kinderen in de klas en
vervaardigen verkeersfilms.Eén ding hebben we nog
niet gedaan! Laten onze parochies langs de wegen, waar een medemens de dood vond
in het verkeer het overoude
"Memoriekruis"
oprichten! "Hier werd op de zoveelste juli de vierjarige Marietje.... door een
auto doodgereden.
Zouden deze verkeerskruisen in onze
wegbermen niet een prachtig verkeersteken zijn. Zij zouden de voor de
automobilist een regelmatig "memorie"zijn, een verzoek
om een schietgebed voor de ziel die op deze plaats
opgeroepen werd, maar tevens een waarschuwing van klemmende kracht.
Limburg moet zijn kruisen in ere
houden! Dezer dagen zochten wij in Heugem naar 't moordkruis van Arnold Houbiers. Dit kruis werd
opgericht in 1814 even buiten de
kom van Heugem, nog op Gronsvelds
grondgebied, de plek waar de jongeman doodgestoken werd. Het kruis had zijn
avonturen.
In 1926 bij de grote
watersnood werd het door de stroom omgestoten en dreef in een naburige wei.
Vrome handen hebben 't toen weer opgericht.
Kort na de bevrijding is het kruis omgereden door een
boerenkar of Amerikaanse truck, maar nu reeds meer dan zes jaar wacht dit kruis
op herstel, en wat erger is,
een deel er van is zoek geraakt. Het
restant ligt thans bij de Heugemse steenkapper die het met zijn kruiwagen naar
zijn erf reed en het voorzichtig met de letters in zand
heeft gelegd. Hoe lang zal het daar nog blijven liggen?
De tekst op dit mooie stenen kruis luidt:
IHS. (afbeelding van een hart) 1814 Den 11 april is alhier dood
gestooken Arnoldus Houbiers van Eijsden aldaar
gebooren den 30 ober 1788
Bid God opdat zijne ziel moge rusten in vreede
Amen. (afbeelding van doodshoofd, gekruiste doodsbeenderen, en dolk) RIP.
Jammer is de helft van het
doodshoofd met het onderstuk verdwenen. Oude mensen van Heugem weten nog te
vertellen, dat deze moord gepleegd door twee broers,
uit wraak om hun bedrogen zuster. Volgens pastoor Welters
is dit het enige moordkruis, waar op het moordtuig is afgebeeld en de eenvoudige steenhouwer die het
kapte heeft er nog een hart bijgezet
om daarmee te willen aanduiden dat een liefdesgeschiedenis de oorzaak van
dit bloedige drama was.
===========================================================================================================================================
03-Heugem-Oude Maastraat: Smeedijzeren wegkruis op natuurstenen
sokkel. Tekst: Geef ons de vrede.
===========================================================================================================================================
04-Heugem-Oude Maasstraat: Klein gietijzeren wegkruis.
===========================================================================================================================================
05-Heugem-Heugemerstraat-Lochterstraat: Houten gevelkruis met
corpus van gebakken klei.
===========================================================================================================================================
06-Heugem-Heugemerstraat-Heugemerkerkstraat: Smeedijzeren wegkruis met
hartje.
===========================================================================================================================================
07-Heugem-Vogelsank-Gronsvelderweg: Wit houten kruis met klein kruisje
erop en corpus.
==========================================================================================================================================
08-Heugem-Hubert van Doornelaan: Houten wegkruis.
===========================================================================================================================================
09- Heugem-De Beeste-Kerkhof:
Betonnen kerkhofkruis.
===========================================================================================================================================
10-
Heugem-Heugemer Pastoorstraat: Groot kruis tegen de gevel.
===========================================================================================================================================
11- Heugem-Heugemer Pastoorstraat:
Oud granieten grafkruis tegen de gevel van de kerk.
===========================================================================================================================================
12- Heugem-Heugemer Pastoorstraat: Oud granieten grafkruis tegen de gevel van de kerk.
===========================================================================================================================================
13-14-15- Heugem; Onbekend
===========================================================================================================================================