Bijgewerkt 14

Laatst bijgewerkt 01-03-2023

Gemeente Beekdaelen

Wijnandsrade

    Wijnandsrade (Limburgs: Wienesrao) is een dorp in Nederlands-Limburg. Tot 1982 was het een zelfstandige gemeente, die bestond uit het dorp
           Wijnandsrade en de buurtschappen Brommelen. Swier, Laar, Hellebroek en Vink. Bij de gemeentelijke herindeling van 1982 is het dorp opgegaan
           in de gemeente Nuth. Op 1 januari 2017 bedroeg het aantal inwoners 1647. Sinds 1 januari 2019 valt het onder de gemeente Beekdaelen.
           (Bron: Wikipedia)

=============================================================================================================================================

       01- Wijnandsrade-Allee:  Smeedijzeren wegkruis door Theo van Oppen uit Wijnandsrade in 1996 tijdens het Folklore Festival in aug. gesmeed.
      Het is in 1996 geplaatst en ingezegend door pastoor Voncken op zondag 8 juni 1997. Tekst:  Sjtank ins effe stil..

=====================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================

        02- Wijnandsrade-Conventuelenstraat nr. 16. Kruisje bij huisje van Joost. Het is geplaatst door Jo Berger in 1985.
       Het is een gietijzerenkruis van het type Egelie: I I I A a 2.
==================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================

03- Wijnandsrade-Conventuelenstraat nr. 16: Calvariegroep in de tuin van de Conventuelenstr. nr. 16.
Deze tuin was vroeger de begraafplaats van de paters conventuelen die op het kasteel woonden tot 1967.

==========================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================

        04- Wijnandsrade-Groeneweg-Blauwe Steen: In 1995 plaatste enkele bewoners en de Heemkunde ver. Vrienden van Wijnandsrade dit wegkruis.
      Het is een eikenhouten kruis uitgevoerd met zadeldak. Tekst:  Gaot mer wiejer en maak angere bliejer.
        Het bezit een bronzen corpus en een tekstbordje met INRI.

========================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================

        05- Wijnandsrade-Uitleggersweg-Eikenderweg:  In de zijgevel van dit woonhuis is een decoratief muurkapelletje verwerkt.
      Het kruisbeeld heeft oorspronkelijk op dezelfde plek in het weiland gestaan.
        Later is die lap grond verkocht, onder de uitdrukkelijke voorwaarde dat deze beeltenis in ieder geval zou worden behouden.
        Het corpus is origineel en moet meer als 100 jaar oud zijn. Twee engelen bewaken het kruisbeeld.

================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================

        06- Wijnandsrade-Hellebreukerweg:
        Waar de Lieverkenszandweg de Hellebreukerweg kruist hangt aan een oude lantaarnpaal een klein koperen kruisje in een klein houten kapelletje.
    Vroeger hing het aan een oude lindeboom. Daarom heet het hier ook het kruisje aan het Lindje.
        In de jaren '90 is het door de Heemkunde ver. van Wijnandsrade vernieuwd.
        Wijnandsrade-Hellebreukerweg: Het vernieuwde kruis, geplaatst door de Heemkunde ver. Het heeft hier gehangen van 1994 tot 2006.
        Later is het vervangen door kruis nr. 06-1993-01.
        Wijnandsrade-Hellebreukerweg: Het vernieuwde kruis aan de Hellebreukerweg. Het is een houtenkruis met een gietijzeren corpus.
       Tekst is van Colla Bemelmans en luidt als volgt :Ich bèn neet allein in eure kèrke meh gaon ouch mit uch wèrke.
        Wijnandsrade-Hellebreukerweg: Tekstbordje op het kruis met de tekst van Colla Bemelmans.

        07- Wijnandsrade-Hellebroek-Bisseweg: Gietijzerenkruis van het type Egelie: I I A b 2.
        Tekst:  God zij met ons.  Het Waalhuizerkruis wordt dit kruis in de volksmond genoemd.
        Dit naar lager gelegen gebied dat In gen Wales heet een verdwenen herberg. Hier stond al een kruis voor 1864.
        Dit kruis staat hier sinds 1995 en is afkomstig van dhr. van Hoven

========================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================

08- Wijnandsrade-Körnerstraat nr 17: Klein gevelkruisje in de muur nis. Het corpus is van gietbrons. Tekst: INRI.

===================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================

        09- Wijnandsrade-Laar-Wingertweg: Gietijzeren kruis dat hier geplaatst is ter herdenking aan het dodelijk ongeluk van Naomi Verkerke uit Nuth.
        Zij verongelukte hier onder een trein op 6 maart 2001. Het kruis is in 2001 geplaatst en ingezegend op zondag 2 september door pastoor van Heijst.
        Smid Theo van Oppen restaureerde dit kruis voor de plaatsing. Tekst: Ich wös dats-te kaoms.

        Memoriekruis Naomi Verkerke te Laar-Wijnandsrade
        Laar, een klein gehucht dat bij de dorpskern Wijnandsrade hoort, ligt verscholen achter de autoweg Heerlen- Geleen.
        Bij de herindeling van de gemeente begin 1982 werd het gehucht bij de grote gemeente Heerlen ingedeeld.
        De bevolking van Laar was daar niet blij mee en protesteerde. Dat heeft ertoe geleid dat dit gehucht weer bij de gemeente Nuth werd ingedeeld.
        Zo kon de band met Wijnandsrade en Nuth weer versterkt worden, waarmee de bewoners vaneen betere band hadden dan met de
        gemeente Heerlen.
        Wegkruis of Kapel.
        Laar bezat als enige gehucht in Wijnandsrade geen wegkruis of kapel en de Heemkundevereniging Vrienden van Wijnandsrade wilde er een
       wegkruis plaatsen om ook deze witte vlek van een religieus monumentje te voorzien.
        Via via is men aan een kruis gekomen, afkomstig van de familie Duyf uit Heerlen, die het betreffende kruis had gevonden in de tuin van hun woning.
        De vorige bewoners de familie Wahl hadden het kruis gevonden ergens langs de weg in het Heuvelland.
        Vermoedelijk is het afkomstig van een kerkhof en was het overkompleet geworden na het ruimen van een graf. Dhr. Wahl heeft het kruis mee naar
         huis genomen en in zijn tuin geplaatst.
        Dorpsmid.
        De Wijnandsrader dorpsmid, Theo van Oppen, een vakman die al meerder kruisen gerestaureerd heeft maakte van dit kruis weer een juweeltje en
        en bracht het zo goed als dat maar kan, weer terug in de originele staat. Theo van Oppen voorzag het kruis van een paar mooie smeedijzeren krullen
        en het corpus werd goudkleurig geverfd.
        Naomi.
        Tussen de autoweg en laar loopt de spoorlijn Heerlen-Sittard, waarlangs de schooljeugd van Nuth naar de scholen in Hoensbroek en Heerlen fietst.
        Zo ook Naomi Verkerke, veertien jaar oud, op 6 maart 2001.Ze kwam bij de onbewaakte spoorwegovergang in Laar en dacht dat zij nog wel kon
        oversteken, maar de trein was sneller en schepte het arme meisje en ze overleed ter plekke.
        Kruis.
        De Heemkundevereniging van Wijnandsrade had al voor dit tragische ongeluk de intentie om in Laar een kruis te plaatsen.
        Men nam contact met de ouders van Naomi en met hun goedvinden werd besloten om een kruis te plaatsen,
        dat zou gaan dienen als herinnering aan Naomi en aan alle eerdere slachtoffers van de gevaarlijke spoorwegovergang.
        Het memoriekruis werd op zondag 2 september 2001 ingezegend door pastoor
        van Heyst van de Bavo parochie te Nuth. Het was op die 2de september een aangrijpende plechtigheid en zeker voor de ouders van Naomi.
        Het kruis is voorzien van een tekstplaatje met de mooie tekst erop: "Ich wós dat-te kaoms". Zo heeft het kleine gehucht Laar nu ook een prachtig weg -
        memoriekruis dat ons ook nog herinnert aan het tragische ongeluk van Naomi Verkerke uit Nuth.
        Boek; 50 Kruisen 50 verhalen. Chris Willems met dank aan Wiel Oehlen.
===============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================

        10- Wijnandsrade-Swier-Allee: Onder het afdak van dit vliegermodel uitgevoerd wegkruis is een zilverbronzen corpus aan een eikenhouten
         kruis bevestigd. Ook van dit kruis word al melding gemaakt op een kaart uit 1842.
         In 1969 werd het ingrijpend gerestaureerd, alsmede in 2002 door de Heemkunde ver. Wijnandsrade

============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================

        11- Wijnandsrade-Opfergeltstraat-Stefanuskerk: Dit oude Missiekruis hangt hier al vanaf 1855 en is door pastoor Hoelen hier gehangen
        ter gelegenheid van de eerste   Volksmissie in Wijnandsrade.
         De parochie kreeg het van kapelaan Drummen uit Venlo. Aangenomen word dat het uit de 15e eeuw stamt
        en door een Nederiinse kunstenaar is gemaakt. De hardstenen Mensa onder het kruis is zeker 500 jaar oud.

        Missiekruis van Wijnandsrade
        Wijnandsrade: Aan de buitenmuur van de St.-Stefanuskerk in Wijnandsrade en vlak langs de weg, die naarHeerlen voert, hangt een wondermooi
        kruisbeeld In de volksmond heet het "Het Missiekruis" en elke inwoner van Wijnandsrade weet dan dat het behalve mooi, al erg oud is.
        Het Missiekruis werd in 1855 vanuit Tegelen naarWijnandsrade gebracht door pastoor Hoelen die in dit romantisch gelegen dorpje juist zijn benoeming
        had gekregen. De parochie kreeg het van kapelaan Drummen uit Venlo, die het op zijn beurt weer bij een van zijn parochianen van zolder haalde,
        waar het jarenlang vergeten met stof en vuil bedekt had gelegen. Dit gebeurde ter gelegenheid van de eerste volksmissie welke in Wijnandsrade werd
        gehouden. Deze missie werd gegeven door de paters Redemptoristen uit Wittem. Zij waren in die dagen bekend om het uitdragen van het katholieke
        geloof onder de mensen. Deze missiepreken werd dan ook zeer goed gevolgd, want in die tijd was geloof een van de belangrijkste dingen in het leven.
        Kruis van Maaslandse School.
        Het kruisbeeld werd rond het jaar 1600 gesneden uit eikenhout door een onbekende kunstenaar van de Maaslandse School.
        De stijl is laat Gotisch en het corpus werd uit een stuk vervaardigd. Alleen de armen zijn aangezet.
        In begin van de zestiger jaren werd het kruisbeeld, dat enige verwantschap vertoont met het beeld van Sint Servaas, gerestaureerd.
        Het werd door kunstschilder -restaurateur A. Volders uit Meerssen in ere hersteld.
        Mensa.
        Dit is ook het geval met de hardstenen mensa, welke ook in die tijd op initiatief van pastoor Meijs, de zielenherder van Wijnandsrade vóór het
        missiekruis werd geplaatst. Het vermoeden bestaat, dat deze plaat, welke geen inscriptie draagt, vroeger als altaartafel werd gebruikt.
        Lange tijd heeft deze plaat tegen de kerkmuur gestaan en na de oorlog, toen de schade, welke de kerk door een bombardement had opgelopen
        hersteld werd met de steen het pad naar de kerkingang geplaveid bij gebrek aan tegels. Volgens schattingen zou de steen ruim 500 jaar oud zijn.
        Het is jaren later dat zowel de mensa als het kruis deze ereplaats krijgen.
        Boek: 50 Kruisen 50 verhalen. Chris Willems.
===================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================

12- Wijnandsrade-Brommelen-Ten Esschen: Moordkruis geflanceerd door twee knot lindebomen. Het bezit een gietijzeren corpus.
Hier zou in vroeger jaren een goudsmid beroofd en vermoord zijn.

        John Odekerken schrijft over dit kruis op 13 febr. 2011 het volgende:
        Op 8 januari 1814 vond hier een brute roofmoord plaats op de 74 jarige varkenskoopman Willem Odekerken uit Brommelen. Het lijk werd door de daders verstopt
        en pas een maand later gevonden. De daders zouden hun straf niet ontlopen en werden in 1816 berecht. Het betreft hier dus een zogenaamd Moordkruis.

        13- Wijnandsrade-Brommelen-Ten Esschenweg:  Op 14 mei 2001 werd de 19 jarige student Maarten Krikke door bliksem getroffen.
        Hij woonde bij zijn ouders in de Vloedstraat te Nuth. Hij stond op punt zijn horeca opleiding af te ronden te Heerlen.
        Op initiatief van zijn familie en vrienden plaatsten zij op donderdag 14 juli 2005 dit prachtige Memoriekruis.
        Het is vervaardigd door Peter Schuijren uit St. Geertruid.
        Tekst: Maarten 22-3-1982 + 14-5-2001.  Maarten werd op 22 maart 1982 te Heerlen geboren.

====================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================

        14- Wijnandsrade-Swier-Molenweg-Brommelen:
        Schuin boven de ingang hangt een smeedijzeren kruis. Rondom is een blauwe lauwerkrans als decoratie aangebracht. het hangt hieral sinds 1905
        toen hier nog een smidse annex zuivelhandel was. Op een kaart van 1771 staat dit kruis al vermeld.
        Het vermoeden bestaat dat dhr. Royen dit kruis heeft geplaatst.    Het heeft thans een bronzen corpus.

====================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================

15- Wijnandsrade-Stefanuskerk: Kruis in de Stefanuskerk.
====================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================

        16- Wijnandsrade-Swier-Swierderkerkweg. Dit mooie gietijzeren kruis is in 1994 hier geplaatst.
        Tekst: 1994. Dit praChtige krUIs tot IeDers heiL en WeLzIJn gestICht WerD Laast Weer  opgerICht. B.G..
        Dhr. Sormani uit Brommelen heeft het kruis van een vissers gemeenschap uit Eijsden en het is gemaakt in de gieterij Dumolin te.
        Farciennes in België.   Afbeelding van de H. Petrus met sleutel, anker, bijbel en kelk.
        De Uitkijk - 8-6-1994.  Nieuw veldkruis Swier.
        Op de eerste zondag na Pinksteren is het elk jaar in Wijnandsrade kermis. Naar goed gebruik is dit ook de dag,
        waarop de jaarlijkse sacramentsprocessie door de straten van het kerkdorp trekt. Op 29 mei voerde de route van de processie door
        Wijnandsrade en door een,   voor de gelegenheid, feestelijk versierd Swier.
        Bij enkele mooi verzorgde rustaltaren vond de traditionele zegening met het allerheiligste plaats.
        Tevens werd op de plek waar de weg van Swier naar Wijnandsrade buigt een nieuw, smeedijzeren veldkruis ingezegend.
        Het betreft hier een smeedijzeren kruis, waarin een beeltenis is verwerkt.
       Dit kleinood werd recent aan de buurtvereniging van Swier geschonken.
        Binnenkort zal de Stichting Vrienden van Wijnandsrade dit veldkruis laten voorzien van een chronogram van de hand van Bernard Grothues.
        Een chronogram is een tekst, die behalve een historisch feit of een bepaalde gedachte, tevens een jaartal verbergt.
        Dat jaartal kan men ontdekken door de getalswaarden van de in de tekst voorkomende Romeinse cijferletters gewoon op te tellen.
        Correctie: Gietijzeren kruis.

geg. Veldkruus: Geplaatst in 1994, beeltenis van de H. Petrus, vermoedelijk afkomstig uit Eijsden, geschonken door dhr. Sormani.
Let op het chronogram in de tekst (D= 500, C= 100 U= 5, W= 10)
===================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================

        17- Wijnandsrade-Swier no 45: Ut Swierder Kruutske bevindt zich hier sinds de eeuw wisseling, toen aan de overkant van de weg een smidse
         was gevestigd van smid Jan Willem Bex.
         Dit ranke monumentje met zijn speelse bewerkte ornamenten is van de hand van de toenmalige smid.
         Het heeft een vol gietijzeren corpus. Tot eind jaren zestig heeft het een stukje naar voren gestaan.
         Volgens gegevens stond dit kruis hier al voor 1840.

        18- Wijnandsrade-Vink-Blauwe Steen: Bij de manege de Blauwe Steen is in de zijgevel een oude grafsteen ingemetseld.
        De licht grijze steen heeft de vorm van een kerkje waarop een zwart corpus is geschilderd.
        Een verweerde en vrijwel onleesbare tekst lijkt naar Wijnandsrade te wijzen.
=====================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================

19- Wijnandsrade-Oudenboschstraat-kerkhof: Houten kruis als centraal kerkhof kruis.

20-21- Wijnandsrade; Twee kruisen die helaas verdwenen zijn.

22- Wijnandsrade-Kornerstraat-Kerkhof: Bronzen corpus op bronzen kruis tegen de gevel van de H. Stephanus kerk.

========================================================================================================================================================================

23- Wijnandsrade- Kornerstraat-Kerkhof: Tegen de gevel van de H. Stephanus kerk hangt dit Pax Christi kruis van brons.

==========================================================================================================================================================================

        30- Wijnandsrade-Swier-Lange Gats-Isidorus-kapel:   De Isidorus kapel werd in 2000 gebouwd op initiatief van dhr. Hub Ritzen i.s.w. met de buurtver.
        Swier en de Heemkunde ver. Wijnandsrade.  De sterfdag van Isidorus is op 15 mei 1130. De kapel werd op 15 okt 2000 ingezegend door
        Mgr. Frans Wiertz, Bisschop van Roermond.
=================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================

        31- Wijnandsrade-Vink-Blauwe Steen:  Kapel van O.L.V. van Altijd Durende Bijstand.
        Gesticht in 1930 door enkele buurtbewoners. Op Hemelvaartsdag bestond het kapelletje 75 jaar. Vanaf het marktplein vertrok een processie naar de Vink
       waar een H. Mis werd gecelebreerd. Gerda Mennens-L'ortye (91 jaar) heeft het kapelletje meer dan zestig jaar onderhouden.

        32 - Wijnandsrade-Lieverkenszandweg:   Klein Kapelletje.
        Wiel Oelen schreef in 2004 het volgende over T Sjtaeveshuuske: "t sjtaeveshuuske is op afstand oudste kapel van het
        Zuid-Limburgse dorpje Wijnandsrade. Het isvernoemd naar de heilige Stephanus, de patroonheilige van de plaatselijke parochie.
        In het kapelletje is een schilderij aangebracht van de steniging van deze eerste martelaar van het christelijke geloof.
        't Sjtaeveshuuske heeft een woelige geschiedenis achter de rug. In vergeelde documenten wordt melding gemaakt van een
        processie, die in 1697 vanuit de kerk van Wijnandsrade naar de "St Stevenskapel' trok.
        In nog oudere leenregisters wordt het kapelletje als kadastraal oriëntatiepunt genoemd
       Tegen het einde van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw heeft het diverse keren figuurlijk aan de rand van de
        afgrond gestaan. Het huidige kapelletje dateert uit 1922. Na een hoogst noodzakelijke opknapbeurt
       in de jaren vijftig geraakte het opnieuw snel in verval.
        Het viel daarbij ten prooi aan anonieme vandalen. In die tijd is onder meer beklad met godslasterlijke teksten.
        Eind jaren zeventig leek dit monumentje opnieuw reddeloos verloren.
        Het is toen door de Heemkundevereniging van Wijnandsrade weer zoveel mogelijk in de oude staat hersteld.
        Daarbij is aansluiting gezocht op de situatie rond 1950. 't Sjtaeveshuuske was oorspronkelijk op een mergelstenen voet,
        maar tegenwoordig op een betonnen fundament gebouwd. De afbeelding in de nis is een kopie van een schilderij van mevrouw
        Rubens-Cuijpers ( 1916-1990) uit Thorn.
        Enkele eerdere afbeeldingen van de steniging van de heilige Stephanus zijn in de loop der jaren verloren gegaan.
        Onder de nis van de kapel is een steen ingemetseld, waarop een spreuk is aangebracht. "Godsvrucht stichtte wat schennershand
        ten gronde richtte' Achter het kapelletje staan niet de gebruikelijke drie, maar slechts twee linden

        geg. Veldkruus: "GoDsVrUCht stIChtte Wat sChennershanD ten gronDe rIChtte H.Stephanus B.V.O. "
        Toelichting: 't Sjaeveshuuske, vernoemd naar de heilige Stepanus. In het kapelletje is een schildering aangebracht van de steniging van deze eerste martelaar
        van het christelijk geloof. Begin jaren tachtig is het in de oude staat hersteld; aangesloten op de situatie rondom 1950.

=================================================================================================================================================================================================

33- Wijnandsrade- Hellebroek: Kapel van O.L.Vrouw Sterre der Zee die geplaatst is in 1961. Tekst: "Gebed tot de Sterre der Zee".
De kapel is opgetrokken uit schoon metselwerk en is van het type wegkapel. Het Onze Lieve Vrouwe beeld is van kunstenaar Jean Weerts.

================================================================================================================================================================================== ====================================================================================================================================================================================================================================