Laatst bijgewerkt: 14-10-2022
Gemeente Gulpen-Wittem
Wahlwiller.
WWahtwiller (
Limburg"s: Wilder ) is een dorp in het zuiden van de Nederlandse provincie
Limburg. Het dorp hoort tot de gemeente Gulpen-Wittem
een heeft ongeveer
170 huizen en circa 400 inwoners.
Aan de noordzijde
van het dorp ligt de kruisberg en aan de andere zijd van deze heuvel het dorp
Eys. Het dorp Wahlwiller is gelegen ten zuiden van
de Selzerbeek en is
ontstaan aan de oude hoofdweg van Maastricht via Gulpen naar Aken. Aan de
noordkant van deze weg (Oude Baan) staat de
kerk. Ten oosten
van het dorp ligt de herenhoeve Lanterne die al in de 14e eeuw wordt genoemd als
eigendom van de heren van Wittem.
Aan de andere kant
van het dorp stond de hoeve Leyenhof met een 16e-eeuws woonhuis. De hoeve is in
1890 door brand verwoest.
( Bron: Wikipedia )
G
============================================================================================================================================
01-
Wahlwiller-Capucijnenweg: Ongelukskruis. Tekst: Hier overleed Angèle
Pleyers * 24-8-1925 + 4-4-1946. Rust in Vrede.
Angèle Pleyers was 21 jaren jong en
verongelukte hier door toe doen van een vrachtwagen (Melkwagen van de fa. van der Heyden uit Wahlwiller).
Ze was woonachtig te Mechelen. Type Egelie: I I I B b 4.
Wahlwiller-Capucijnenweg: Het stenen tekstbord dat rond 2000 voor
het kruis geplaatst is met de namen van de fam. van der Heijden-Pleyers.
Wahlwiller-Capucijnenweg: Tekstbordje met de tekst: Hier
overleed Angèle Pleyers 24-8-1925 + 4-4-1946. Rust in
Vrede.
Gegevens
Hub Schins-Mechelen. 1982.
Aan de Capucijnerweg bij de viersprong
Capucijnerweg-Gülkoelerweg tegenover het klooster.
Smeedijzeren- ongevalskruis op een betonnen
voet met als opschrift: Hier overleed Angélie
Pleyers. Geb. 24-3-1925 Overl. 8-4-1946. Rust in Vrede.
Zij is in de bocht
van een vrachtwagen, welke melkbussen vervoerde, gevallen.
Er waren geruchten als dat zij zelfmoord
zou hebben gepleegd, echter dit is nooit bevestigd. Correctie:
Gietijzer- zonder i.
=======================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
02- Wahlwiller-Capucijnenweg. Bij het
voormalige klooster van de zusters Clarissen staat dit mooie goed onderhouden
houten kruis.
Tekst: Gij die nooit denkt aan mij, als
gij hier gaat voorbij. Hoe zal het U vergaan. Komt gij ten oordeel staan.
Enige jaren geleden na een restauratie kwam de volgende tekst op het
tekstbordje te staan: Jezus ik vertrouw op U.
Gegevens
Hub Schins-Mechelen. 1978.
Groot houten kruis met op een klein eiken kruis met loden corpus
langs de Capucijnenweg weg in de bocht bij het klooster aan de viersprong
Capucijnenweg-Gülkoelerweg. Het
wordt onderhouden door de zusters aldaar. Het opschrift is als volgt:
Gij die nooit denkt aan
mij, als gij hier gaat voorbij, hoe zal het U vergaan, Komt gij ten oordeel
staan
===================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
03-Wahlwiller-Gülkoelerweg-Eikesweg: IJzeren
ongelukskruis.Tekst: Gij allen die hier komt voorbij. Denk ook een ogenblik aan Mij.
Onderhoud: Dhr.
Hons uit Mechelen.
=============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
04- Wahlwiller-Kruisberg-Botterweck: In 1992
werd hier een nieuw houten kruis geplaatst.
Tekst: Gij die hier voorbij gaat. Denk ook een ogenblik aan mij.
Gelooft zij Jezus Christus. Anno 1929. Het geheel is in opdracht van dhr E. Bindels
vervaardigd.
In het jaar 2021 heeft het kruis een
restauratie ondergaan en is de rugwand wit geverfd. Dit alles in opdracht van de
Heemkunde ver.
==============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
05- Wahlwiller-Oude
Baan: Zo was de situatie vroeger.
Wahlwiller-Oude Baan: Oud gietijzeren grafkruis is hier in 2006
gerestaureerd en opnieuw geplaatst. Het bezit de afbeelding van de H. Maria.
====================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
06- Wahlwiller-Oude
Baan: Het kruis Vóór 2007 zonder zadeldak. Cementen
wegkruis. Tekst: Mijn Jezus Barmhartigheid.
Wahlwiller-Oude Baan: Het zeer grote kruis van Wahlwiller. In 1981
stond het kruis rechts van de oprit naar de kerk.
Vermoedelijk is het een Missiekruis uit ca 1870.
Tekst: INRI. Kruis is in 2007 geheel gerestaureerd en voorzien van
een zadeldak.
Het bezit een
mooi groot corpus van steen.
=====================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
07- Wahlwiller-Oude Baan: Natuurstenen
of cementen wegkruis. Tekst: Mijn Jezus barmhartigheid. Let op de tekst op het bordje.
===========================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
08- Wahlwiller-Pres.Kennedyaat nr.
2: Houten gevelkruis aan de woning in de Pres. Kennedystraat
=====================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
09- Wahwiller-Rijksweg-Oude Baan: Houten
boomkruis aan de Oude Heirbaan. kruis is in 2007 opgehangen door de Heemkunde
ver. te Wahlwiller.
===========================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
10- Wahlwiller-Bornbergerweg-Vossenberg:
Ongeluk- of memoriekruis van Matty Rijcken.
Hier verongelukte Matty Rijcken door een ongeluk met een tracktor en een
bietenrooier op 18 oktober 1974.
Matty Rijcken, zoon van René en Vicky Rijcken uit
Partij-Wittem.
Hij was op het land aan het helpen met het rooien van bieten in de
Vossenberg te Wahlwiller.
Men had op het sterk hellend land een tracktor met staalkabel voor de
bietenrooier gespannen om deze mee te helpen.
De staalkabel schoot los en slingerde zich om de
hals van Matty die hierdoor zo zwaar gewond raakte dat hij aan zijn verwondering
overleed.
Tekst: Hier overleed Matty Rijcken. * 8 juli 1959 + 18 oktober 1974.
Rust in vrede.
Devotiekruis van Matty Rijcken te Wahlwiller
Matty Rijcken, een spontane jongen uit Partij - Wittem, 15
jaar jong was de oudste zoon van vier kinderen: drie jongens en één
meisje,
van de ouders René en Vicki Rijcken uit Partij -
Wittem. Het echtpaar runde een dorpscafé in Partij - Wittem.
Matty was een leerling van Mavo St. Petrus te
Gulpen: techniek en landbouw boeide hem echter veel meer.
Boer Smeets.
In zijn vrije tijd was hij dan ook veelal te vinden op de boerderij
van Matje Smeets te Partij. We schrijven 18 okt.1974,
het kerkdorp Partij maakte zich op voor de St. Gerardus
najaarskermis. In café Rijcken was alles al in gereedheid gebracht voor
het kermisbal
en men had een dansorkest
gecontracteerd om het feest op te fleuren.
Moeder Rijcken had Matty die vrijdag voor het bewuste kermisfeest
verboden naar boer Smeets te gaan, omdat zij en haar man 's middags nog
boodschappen moesten doen, diende Matty
zolang op de jongere broers en zusje te passen.
Matty was 's morgens echter al heel vroeg het huis
uitgeslopen en naar boer Smeets gegaan; er moesten bieten worden gerooid in de
Vossenberg te Wahlwiller.
En daar
wilde hij graag bij zijn. Vicki en René Rijcken gingen die middag toch in Gulpen
inkopen doen, en zagen onderweg een ziekenwagen met hoge
snelheid naar Wahlwiller rijden. Vicki zei met bang voorgevoel tegen René; " Ik
hoop niet dat er iets met Matty is gebeurt". Helaas! Zij had gelijk.
Tractorongeluk.
Het veld waar de bieten gerooid moesten worden, is behoorlijk
heuvelachtig. Om die reden had men een extra tractor ingezet om de
bietenrooier
makkelijker heuvel opwaarts te kunnen
trekken. Deze extra hulpkracht was met een dikke staalkabel aan de tractor van
de bietenrooier gekoppeld.
Wat er precies is gebeurd, is nooit echt duidelijk geworden.
De voorste tractor met Matty aan het stuur sloeg
door een blokkade over de kop en de strak
gespannen staalkabel ontnam de jonge knul het leven... Hij draaide
enkele malen om zijn nek en benam Matty alle lucht en wurgde hem.
Verslagenheid in Partij.
Toen het nieuws bekend werd in het dorp Partij was de verslagenheid
groot. De kermis werd afgelast.
Pater Stephan de Smet van het klooster te Wittem was de aangewezen
persoon om de droevige tijding aan de familie Rijcken te melden.
Ouders, broers en zus waren geheel ontdaan.
Hoe had zoiets kunnen gebeuren?
Matty werd bij de zusters Clarissen in het klooster te Mechelen
opgebaard. De hechte gemeenschap Partij was door dit noodlottig ongeluk,
waarbij een van de zonen uit haar midden
werd gerukt, dagen lang in rouw gehuld.
Devotiekruis.
Enige tijd later werd er langs de Partijerweg - Reimersdaal, dit is de
weg tussen Partij en Mechelen, een kruis geplaatst met een tekstplaatje waarop
vermeld stond dat Matty Rijcken op
die plaats overleden zou zijn. Zoals uit dit verhaal blijkt, was dit een
misvatting; hij was namelijk, in vogelvlucht
gemeten, twee kilometer verderop
verongelukt te Wahlwiller.
Pater de Smet wilde deze vergissing uitwissen
en zorgde er daarom voor, met behulp van enkele inwoners van Partij, dat ook een
gietijzeren veldkruis
geplaatst werd op de plek waar het ongeluk
daadwerkelijk had plaatsgevonden.
De Heemkunde vereniging Wahlwiller nam
de taak waar, het kruis te onderhouden en te verzorgen. Zo leeft Matty Rijcken toch nog voort in
onze gedachten.
Gegevens kruis.
Het betreft hier een gietijzeren kruis met twee engeltje aan het
voeteneind. Veldkruisen historicus Godfried Egelie beschrijft het
monumentje in zijn boek:
"Gietijzeren wegkruisen in
Limburg" -zie blz. 152/type IIAB7.
Tekst op het tekstplaatje: "Hier overleed Matty Rijcken *8 juli
1959 + 18 oktober 1974. Rust in vrede".
Boek: 50 Kruisen 50 verhalen.
Chris Willems.
=====================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
11-
Wahlwiller-Vrijthof no 3: Smeedijzeren kruisjes
aan de gevel van pand Vrijthof no 3
=============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
12-Wahwiller-Karstraat-Kruisberg-Zwarteweg: Smeedijzeren
gedachtenis kruis ter herinnering aan Arnold Boillon die hier door de bliksem
gedood werd.
1e vermelding
van het kruis in 1860. Tekst: Eert den Schepper. Tekst op steen waar
het oude kruis heeft op gestaan:
Wie ein dieb in der Nacht, also wird der Tag des herren kommen. Betet für seine
Seele.
Arnold Boillon was een boerenzoon die
op weg was van Eys naar Wahlwiller of andersom en die
schuilde voor het onweer onder de dikke boom
en door de bliksem getroffen werd. Tekststeen met de Duitse tekst erop van Arnold Boillon.
Kruis
onder de dikke boom te Eys/Wahlwiller
Het is al bijna twee jaar geleden dat ik in Eys de Zwarte
Brugweg opliep richting Wahlwiller. In die tijd was ik zwaar geblesseerd door
een hielbreuk,
acht maanden heb ik niet kunnen
lopen. Toch de stoute schoenen aangetrokken en de berg "opgewandeld".
Aangekomen bij de vijfsprong van
wegen nam ik plaats op de bank onder een kleine eikenboom, om uit te rusten.
Hier gingen mijn gedachten
terug naar wat hier gebeurd was.
Dikke Eikenboom.
Tot in de negentiger jaren stond hier een dikke eikenboom, wel twee
tot driehonderd vijftig jaren oud. Hij was de reus onder de bomen in de
omgeving.
De boom was een herkenningspunt in
de omtrek. Op deze plek heeft meneen prachtig uitzicht over diezelfde omgeving
zowel richting Eys
als
naar Simpelveld en zelfs tot in Ubachsberg toe.
Door een storm in de jaren negentig legde hij het loodje, de
koning van de Kruisberg, zoals de eik vaak werd genoemd, was geveld.
Maar men plantte weer een nieuwe eik op dezelfde
plaats. Naast de boom staat een smeedijzeren kruis met een
gedenksteen ernaast dat ons
herinnert aan de
plotselinge dood van Arnold Bouillon.
Schuilen bij noodweer.
Op 30 november 1860 brak er een hevig noodweer uit. Arnold Bouillon
was op weg naar een van de dorpen in de omgeving.
Hij werkte als boerenknecht op een grote boerenhoeve in de
omgeving van Eys. Hij zocht de dikke boom op om te schuilen voor het
noodweer.
Veel bladeren had de eik niet
meer op zijn takken, het was al herfst.
Arnold Bouillon werd onder de boom getroffen door een bliksemschicht en
was vrijwel op slag dood.
De omgeving was geschokt door de plotselinge dood van deze eenvoudige
boerenknecht.
Kruis met Duitse tekst.
Er werd een kruis geplaatst door de bewoners van Eys en op de
gedenksteen graveerde men een Duitse tekst.verder staat er nog een groot
doodshoofd op.
Dat de tekst in het Duits
is, is niet verwonderlijk, in die tijd werd indeze omgeving veel Duits gesproken
maar ook geschreven.
Het kruis en de
steen met opschrift had een grote aantrekkingskracht bij de bevolking. De plek
boven op de Kruisberg werd een klein bedevaartsoord.
Het was 's zomers ook heerlijk toeven onder de eik op een zitbankje. Men
kon dan rustig alle zorgenoevertrouwen aan Arnold Bouillon en tevens van het
prachtige uitzicht
genieten. Halverwege de vorige eeuw is het kruis vernield, maar de
inwoners van Eys hebben er een nieuw kruis
geplaatst naast de steen.
Tekst op de steen.
"Hier ist am 30 november 1860 plötzlich gestorben Arnold Bouillon. Wie
ein Dieb in de Nacht, also wird de Tag des Hernn kommen.
Betet für seine Seele. Ave Maria"
Op het kruis zelf
staat de tekst; "Eert den schepper". Zo leeft Arnold Bouillon toch nod voort in onze omgeving.
Boek; 50 kruisen 50 verhalen.
Chris Willems.
======================================================================================================================================================================================================================
13- Wahlwiller- J.F.
Kennedystraat-Kerkhof: Op het nieuwe
gedeelte van het kerkhof is dit gietijzeren kruis geplaatst op de plek waar de
absoute
wordt gehouden.
============================================================================================================================================================================