Laatst bijgewerkt 19-06-2023
Gemeente Brunssum.
Brunssum
Brunssum (Limburgs: Broenssem) is een stad en gemeente in het
zuidoosten van Nederlands Limburg. De gemeente telt 28.340 inwoners
heeft een oppervlakte van 17,30
km2. Naast Brunssum zijn de buurtschappen Rumpen, Treebeek, Bouwberg en de Kling
of Oud-Merkelbeek in de
gemeente Brunssum opgegaan.
Brunssum maakt deel uit van het bestuurlijke samenwerkingsverband Parkstad
Limburg en ligt in de Oostelijke
Mijnstreek. De partnergemeente
van Brunssum is het Duitse Alsdorf.
Brunssum ligt in de
overgangszone tussen de Noordwest-Europese laaglanden en het Rijnlands
leisteenplateau. Het reliëf bestaat uit kleine heuvels
en ontstond door erosie van de
aardlagen, waarvan het bovenste deel voornamelijk uit het late tertiair dateert
en voor het grootste deel uit zand en
lössleem bestaan. De
oorspronkelijke vegetatie bestaat uit Atlantische Heide op de zandbodem en uit
bos op het löss, een zeer vruchtbare kleibodem.
In het noordwesten van Brunssum
vindt men tegenwoordig, op plekken waar de vroegere bossen stonden, voornamelijk
agrarische bedrijven.
De Brunssummerheide, die onder
de Vereniging Natuurmonumenten valt, ligt voornamelijk in het zuiden en in het
westen van Brunssum.
Bron: Wikipedia.
===========================================================================================================================================
01- Brunssum-Akerstraat-Rembrandstraat:
Het wegkruis stond voor de oorlog nabij de kruising. Het werd beschadigd
bij een autobus- ongeluk
waarna het kruis tegen
de gevel van de winkel " 't Haasje" werd geplaatst.
genoemd pand is in 1953 afgebroken waarna
het kruis voorlopig spoorloos verdween. Het werd door
naspeuringen van de buurtbewoners onder de
bezielende leiding van Cor Verberne dertig jaar later
terug gevonden, opgeknapt en van een nieuw
bronzen corpus voorzien. Het eiken kruis, het dakje en
de console waarin drie bloemvazen, zijn
gemaakt door Coen van Haaf. Het werd op 29 maart 1984
bevestigd aan de gevel van de kerk die op
de plaats van het afgebroken winkelpand was opgericht.
Een plechtige inzegening volgde op 1 april
aansluitend. Pastoor Cordewener zegende het kruis in.
31-3-1985-Bindels: Dit gietijzeren kruis
stond vroeger op de hoek Akerstraat-Rembrandstraat totdat het bij een
auto-ongeval werd omvergereden. Het werd toen
geplaatst tegen de gevel van de winkel 't
Haasje, totdat deze moest verdwijnen i.v.m. de bouw van de kerk. Het kruis
verdween, maar nu na veel speur en herstel-
werk is het voorzien van een bronzen corpus
tegen de gevel van de kerk geplaatst. Het geheel is geplaatst tegen een
eikenhouten kruis voorzien van kap.
De inzegening heeft plaatsgevonden door
Pastoor L. Cordewener. In de kruisboom is een gietijzeren lint met de
letters INRI.
===================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
02- Brunssum-Akerstraat-Wieënweg: Gietijzeren kruis geplaatst in 2003. Tekst:
Mijn heer
en mijn God. Het kruis is geplaatst door de Heemkunde ver. Bron
van Brunsham.
Soortkruis: Devotiekruis. Is ingezegend door pastoor Cools op 14
dec. 2004.
In de buurt heeft vroeger ook al een kruis gestaan dat helaas verdwenen.
Type Egelie: I I A b 4.2
=================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
03- Brunssum-Akerstraat-Heerenweg: Kruis is geplaatst in november 2003 en
ingezegend
op 14 december 2003 door pastoor Cools.
Gietijzeren kruis dat afkomstig van niet met naam
genoemde persoon.
Soort kruis: Devotie kruis. Ed van Gelder
zegt hierover:
"Je kunt automobilisten en fietsers die Brunssum binnenrijden
daar heel mooi laten zien dat
ze in een wegkruis vriendelijke plaats zijn aangekomen".
Kruis is in 2008 vernield en weer hersteld.
==============================================================================================================================================================================================================================================================================================================
04- Brunssum-Bouwbergstraat-Boschstraat: Gietijzeren wegkruis. Geplaatst in
1991 door
Frans Cals-Leo Cals-Paul Wigman-Sjaak
Dirks en Roger Cals. In 2006 is het voorzien van een
met de
tekst: Gegroet o kruis, onze enige hoop. Type Egelie: I I A b 4.1.
Het kruis is afkomstig van het graf van de
fam. Dohmen-Hoenen een oud tante van Frans Cals en
is vermoedelijk meer dan 100 jaren oud.
De gemeente Brunssum zegde een subsidie toe van 350 gld. Verder
sponsoren waren: Frank Windels
F.S.I. - S.B.F. - DSM - Mebin BV - Wegenbouw Brunssum - Erkens
Bakkerijen en Haze BV.
Het kruis is afkomstig van een oudtante van Frans Cals en is
vermoedelijk bijna 100 jaar.
In 2012 stond er de tekst op: Loop neet
zoe langs Me maak e kruutsteken. Frens.
==============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
05- Brunssum-Bouwbergstraat:
Mariakapelletje met wegkruisje.
In de jaren 1983-1985 werd dit kapelletje
door vandalisme zwaar beschadigd. Het was Frans Cals en de buurtbewoners die het
kapelke grondig gerestaureerd en op
21 oktober 1985 ingezegend door pastoor
Delahaye.
==========================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
06- Brunssum-Bouwbergstraat-Oelovenstraat:
Gietijzeren wegkruis met engelbewaarder aan het voeteneind.
Dit gietijzeren kruis met gietijzeren corpus hing vroeger tegen
de gevel van een inmiddels
afgebroken woonhuis op de Meigraaf no. 2 bij de fam.
Hellenbrand-Vondenhoff. Dit wegkruis
werd geplaatst naar aanleiding van de dood op dinsdag 3 augustus
1909 door koolmonoxide
vergiftiging van Anna Margeretha Vondenhoff gehuwd met Nicolaas
Jozef Cals.
Het kruis is vermoedelijk geplaatst door de fam. Vondenhoff en
Hellebrand. In 1921 werd het kruis
tegen de muur van de woning geplaatst i.v.m
wegverbreding van de Meygraaf-Meybrug.
Het kruis is gerestaureerd door Frans Cals.
Type Egelie: I I B b 2.2. Het
kruis is in 1973 herplaatst.
Tekst: Hieër doa boave, Besjerm de luuj
van de Boeberg en Oeloave. Frans.
28-3-1976-Bindels:
Gietijzeren kruis met corpus op voetstuk van basalt. Meegegoten INRI.
Onder in de kruisboom een engelenfiguur.
Boven in de kruisboom een engelenkopje.
==============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
07- Brunssum-Catharina Daemenpark: In de tuin
van het Catharina Daemen huis staat dit
granieten stenenkruis. Het corpus is van brons. Tekst:
INRI.
==============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
08- Brunssum-Dorpstraat: Dit kruis in de
Dorpstraat no. 73 te Brunssum is geplaatst door de
fam. Eggen, de bezitters van het café naast het woonhuis.Tekst:
INRI.
Het kruis is teruggevonden in de kelder van het pand en door de fam. Eggen gerestaureerd en
in 2005 geplaatst. Type Egelie: I B a 2.
==============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
09- Brunssum-Dorpstraat-Benedictuskapel: Smeedijzeren kruis aan de gevel
van de kapel
van het Benedictusklooster. Het is een groot kruis zonder corpus
aan de gevel van de klooster
kapel van de Priorij Benedictus, momenteel domicillie van de
Argentijnse zusters.
23-8-1986-Bindels: Alhier is gehuisvest het
klooster van de Zusters van de gekruisigde Jezus, Priorij St. Benedictus.
Tegen de muur van dit gebouw hangt een 2,75m.
groot smeedijzeren kruis zonder corpus.
Het geheel is zeer sober.
==================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
10- Brunssum-Dorpstraat-Prins Hendriklaan:Smeedijzeren
wegkruis op een natuurstenen sokkel.
Het smeedijzeren kruis heeft een gietijzeren
corpus. De sokkel is afkomstig
uit de oude St. Gregoriuskerk. Vroeger
stond het kruis (jaren 30) onder een wilgenboom.
Deze oude St. Gregoriuskerk (later
Unitasgebouw) stond op de plek waar nu het complex
het Blazoen staat.
Tekst: Gegroet o kruuts, Ozze ensigste hoap. Frens.
4-9-1983-Bindels: Hardstenen voetstuk bestaande uit een
vierkante en ronde schijf, waarop een 3,50m. hoog smeedijzeren kruis, met
corpus, zonder INRI.
Dit kruis stond enkele jaren terug aan de
overkant van de straat en toen i.v.m. wegverlegging hier geplaatst.
19-8-1989-Bindels:
Tussen 15 en 17 augustus 1989 is dit wegkruis gestolen.
===============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
11- Brunssum-Treebeek-Emmaweg-Koolweg: Kruis is geplaatst door de
Heemkunde
Vereniging Bron van Brunsham. Het is in 21
mei 2007
geplaatst en op 20 december 2007
ingezegend door pastoor Hilster. Het is bekostigd door de
bewoners van deze nieuwe wijk.
Zij hebben zowel de aanschaf als de restauratie van dit kruis bekostigd.Type Egelie: I I A b 4.1.
Naambordje met de tekst: "Blief bie os hiër".
In 2013 werd het kruis vernield (11C) hersteld door
Wiel Erven en Chris Willems met medewerking
van Ed van Gelder.
===========================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
12- Brunssum-Florence Nightingalestr no 2:
Houten kruis geplaatst door Frans Cals.
============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
13- Brunssum-Langenberg-Heemtuin:
Smeedijzeren kruis op harstenen sokkel.
Het smeedijzeren wegkruis met bronzen corpus, staat op een
hardstenen sokkel, waarin het
jaartal 1868 gebeiteld staat. Het kruis stond oorspronkelijk op
de Boschstraat tegen over
cafe Eggen. Werd verplaatst om dat daar weg
een reconstructie kreeg.
9-9-1989-Bindels: Smeedijzeren kruis met mooi corpus op
hardstenen voet. Volgens een van de beheerders van de tuin zou op de
hardstenen voet een oorkonde
zitten uit de tijd dat het kruis in
Brunssum elders gestaan heeft. Dit kruis uit 18e eeuw zou vroeger gestaan
hebben op de Bouwberg.
========================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
14- Brunssum-Loogweg-Vogelsvalderenweg: Het smeedijzeren kruis stond voor de herindeling van
de gemeente Brunssum op het grond gebied
van de gemeente Merkelbeek.
Gietijzeren corpus onder INRI op een smeedijzeren kruis voorzien van een houten dak.
In 2006 werd
kruis gerestaureerd onder leiding van Piet Cox.
=======================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
15- Brunssum-Het Clementsdomein- Voormalige Huize Tieder:Praalgraf kruis van het echtpaar de Negri. Het adelijk echtpaar
de Negri woonde in hun laatste levensjaren op de Vossenhof tegenwoordig de Onderste Hof van de familie a Campo. Zij werden op het kerkhof van de parochiekerkje St.Clemens begraven in een praalgraf. Dit praalgraf bestaat uit een grafkelder waarin twee
kisten staan opgesteld. Bij de restauratie enige jaren geleden stonden de kisten nog gaaf
opgesteld met bovenop hun wapen bevestigd. Het was Barones De Negri die het beeld van de Lourdesgrot schonk
In 2009 werd het voormalige klooster gesloopt, toen werd van het St. Clemens kerkje het Clementsdomein gesticht.
Gegevens: Jan Deckers==========================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
16- Brunssum-Het Clementsdomein- Het voormalige Huize Tieder: Het moordkruis van Ferdinand Buijsers die hier op
22 november
vermoord werd door zijn huishoudster
Op een apart tekstbordje staat
het volgende vermeld:
Slachtoffers van de Heks van Merkelbeek.
men zou denken dat dit drama heeft plaatsgevonden in de
middeleeuwen. Niets is minder waar.
Ferdinand Buijzen is weduwnaar en heeft een dienstmaagd in huis
genomen. Na enige tijd komt
ook schoonzus Dina Senden bij hem inwonen. Dit valt heel slecht
bij de huishoudster. Sterker
nog, er ontstaat bij haar wrok en jaloezie. Op 22 november 1936
vermoordt zij beiden op
gruwelijke wijze. Als herinnering staan deze kruisen hier
opgesteld.
Tekstbordje met de tekst: Ferd. Buijsers RIP.
==========================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
17- Brunssum-Het
Clementsdomein Het voormalige Huize Tieder: Het kruis van Xaberius Buijsers en Hubertina
Senden waarvan
Hubertina Senden op 22 november 1936
vermoord werd door de huishoudster van Ferd Buijsers.
Tekstbordje met de tekst: Hier rust Xaberius Buijsers en Hubertina Senden. RIP.
De Heks van Merkelbeek leeft voort
De
Heks van Merkelbeek was een begrip in Limburg.
Sommige ouders gebruikten haar nog altijd
om h un kinderen schrik aan te jagen.
Deze vrouw die in 1936
twee bewoners van een boerderij aan de rand van het dorp vermoorde.
Het is
een koude, mistige november ochtend als de eerste akte van een drama zich
voltrekt in een hoeve aan de rand van Merkelbeek.
Dina Senden komt thuis van een de mis van
half acht. Ze heeft haar jas nog niet uit als haar schedel wordt ingeslagen door
de huishoudster, waarschijnlijk met
een zogeheten Engelse sleutel. Later
wordt de andere bewoner van de hoeve, Ferdinand Buijsers op bed gevonden
met een doorgesneden keel.
Pas om zes uur 's avonds klopt huishoudster
Maria Clara van Helden (geb. Schoffelen) aan bij de buren. Dat is het huis waar
nu Peter Kleuters woont,
een bioloog met een bovengemiddelde
historische interesse, die het verhaal oprakelt.
De moordenares verteld dat er een overval is geweest. Ze brengt zichzelf
krassen toe om het verhaal geloofwaardiger te maken, maar dat heeft weinig
succes.
Al snel valt de verdenking op haar. Uit onderzoek blijkt
dat ze na de dubbele moord de hele dag in huis is gebleven en zelfs tussen de
twee lijken de maaltijd
heeft gebruikt. Waarschijnlijk gaat
het om een Crime passionel. Maria had al langer een oogje op de heer des
huizes en hoopte hem in te palmen, denkt Kleuters.
Ferdinand Buijsers bleef kinderloos.
Vandaar dat de huishoudster waarschijnlijk dacht dat er wel wat te halen zou
zijn als ze Ferdinand aan de haak kon slaan,
zo werd volgens Kleuters gefluisterd.
Ze probeerde de al eerder en was een tijd bij Ferdinand en Dina in dienst, maar
vertrok om onduidelijke redenen.
Over de "heks" zelf is weinig bekend.
Ze was van oorsprong Belgische en kwam uit Stevensweert. Ze leidde een
zwervend bestaan en verkocht spullen aan de
deur voor ze zich als huishoudster meldde
aan de Merkelbeekse hoeve. Ze meed de dorpsbewoners en die meden
haar vanwege haar afschrikwekkende
uiterlijk, zo hoorde Kleuters van een
familielid dat de zaak van dichtbij meemaakte.
verhaal hield intussen de gemoederen in het
dorp danig bezig. Nog aangewakkerd doordat de politie de twee lijken een
tijdje in de woning liet liggen.
Dit in verband met het onderzoek. En
de bewoners uitnodigde een kijkje te komen nemen. Hoeveel mensen het
lugubere schouwspel kwamen aanschouwen,
is niet duidelijk. Wel verteld Jef
Jansen (een kleinzoon van Dina Senden) dat de vloer volgens overleveringen vol
bloed lag.
Duidelijk is ook dat de rechtszaak veel
bekijks trok: de 97 plaatsen waren in een mum van tijd bezet. Er gebeurde
verder weinig in het dorp, er was geen
radio of tv. zegt Kleuters. De "heks"
kreeg vijftien jaar cel. Ze zou in de gevangenis overlijden.
Volgens sommigen verdween ze op mysterieuze
wijze, om nog lang in de omgeving rond te spoken. Generaties ouders joegen
hun kinderen er schrik mee aan.
En nog altijd schijnen ouders wel eens te
zeggen: Als je niet luistert, stuur ik je naar de Heks van Merkelbeek.
Bron: Heemkundevereniging
De Veersprunk, Onderbanken.
========================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
18- Brunssum-Kerkstraat-Kerkeveldweg:
Smeedijzeren wegkruis.
Volgens gegevens uit deJulianabode van 1954 heeft dit kruis al voor 1954 op de hoek
Kerkstraat-Kerkeveldstraat
gestaan. Men heeft in 1954 een verzoek bij de Gemeente ingediend
om het kruis te herplaatsen
op de vluchtheuvel in de Julianastraat. Het kruis werd op 11
april 1954 plechtig ingezegend.
Tekst: Uch kruuts, brach os redding.
Sjir.
=============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
19- Brunssum-Kennedylaan-Gouverneurstraat:Het kruis is afkomstig uit
Voerendaal waar het
op een zolder lag. Corpus is geschonken door Chris Willems uit Ubachsberg. Pastoor Goulmy
zegende het kruis in op 28 september 2007. Tekst: "Joa Hieër,
zieker wete, ooch de luuj van
Noord make hie ee Kruutsteke" Frens. Tekstbordje met de tekst:
"Joa Hieër, zieker
wete, ooch de luuj van Noord make hie ee Kruutsteke". Frens.
===============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
20- Brunssum-Kerkstraat-Schiffelerstraat:
Het prachtige gietijzeren kruis draagt het jaartal
1912.
Of dit het jaar van plaatsing is, is niet bekend. Het type Egelie was: I I A b
4.2. Het kruis is in 2003
gerestaureerd. Kruis is vernield. In
de nacht van 26 op 27 juni 2004 werd het kruis door
vandalen vernield. Er werd een vervangend kruis gevraagd. dat
werd verkregen van een
familie uit Merkelbeek.
Het vervangende kruis van de eerste foto uit 1986-1987.
Tekst: Heer wees ons zondaars
genadig. Het kruis is identiek aan het kruis uit 1912. Geplaatst
en eigendom: Heemkunde ver.
Bron van Brunsham. Type Egelie: I I A b 4.2.
Ed van Gelder schrijft in 2004 over dit kruis in de Kerkstraat het volgende;
In
het Brunssumse winkeldomein bij uitstek, de Kerkstraat, ligt het modehuis
Ravestein op de hoek van de Schiffelerstraat.
Ooit stond op die plek het
herenhuis van de toenmalige gemeentesecretaris van de Camp.
Conform de heersende opvattingen van zijn tijd had van den Camp zijn voor- en
zijtuin afgebakend met een ijzeren traliehek van ongeveer een meter hoog.
Op de hoek was het hek voorzien van een smeedijzeren kruis,
volgens overleveringen "een der fraaiste wegkruisen uit de Brunsumse
omgeving".
Bij de sloop van het huis verdween ook het kruis. Door particulier initiatief is
het kruis in 1987 herplaatst. "Op nagenoeg dezelfde plaats van het oude
kruis".
Het herplaatste kruis kan zondermeer de
oude kwaliteitsaanduiding opeisen. Was zijn voorganger vrijstaand, nu is het een
echt muurkruis.
Het jaartal 1912 verwijst mogelijk naar het bouwjaar van het
huis van van den Camp, maar daarover bestaat nog geen zekerheid.
Het kruis hangt
precies op de plek waar nagenoeg elke avond Brunsumse jongeren zich massaal
bezig houden met de vraag waarom ze daar staan.
Het kruis had dan ook niet alleen van weer en wind te leiden. In
2003 moest het worden gerestaureerd. Vooral het console oogstte de bewondering
van de
restaurateur; dat vakmanschap zie je
niet meer! Verheugend voor ons is dat na de restauratie het kruis een
bijzondere uitstraling heeft gekregen.
Het
blinkt en glimt als nooit tevoren, mede door het gebruik van de beste soort
goudverf. En dat schijnt toch zijn uitwerking te hebben op de hangjongeren.
Op de foto, die is gemaakt op de
dag van terugplaatsing na restauratie, zien we Frans Cals zijn steiger opruimen.
Frans is
de belangrijkste motor achter de Brunssumse wegkruisen. Dat mag blijken uit het
feit dat sinds de oprichting van de Heemkundevereniging
in totaal al zes nieuwe kruisen
zijn geplaatst.
12-2-1988-Bindels:
Kennelijk stond hier 30 jaar geleden ook al een kruis. De herplaatsing en
inzegening bracht pastoor Cordewener er toe in Brunssum een afd.
wegkruisen en kapellen Brunssum in het leven te
roepen. Met inzet van deze afd. Deken Frencken en de Gemeente slaagden men
er in dit gietijzeren kruis te kopen
en te restaureren. Oorspronkelijk stond
hier reeds een kruis in 1912.
============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
21- Brunssum-Kruisbergstraat:
Het kruis zou in 1952 geplaatst zijn op initiatief van de L.L.T.B afd.
Brunssum. Hier zou een landbouwer H uit de
Rumpenerstraat gedood zijn door rollende bomen.
Dat moet gebeurt zijn op 6 febr.1934 in een boomgaard gelegen aan
het voetpad dat ooit daar
ergens heeft gelopen. De nabestaanden zouden daar een kruis
hebben geplaatst.
Dhr. H. was Hendrik Hendrix met zijn dochter Fien.
Grootvader c.q. tante van de echtgenote van H.Beulen.
Kruis is
teruggeplaatst op 11 juni 2002 en daarna in 2002 vernield. Herplaatst in 2002
Eigenaar: Frans Cals. Ingezegend door pastoor Coulmy. Tekst: Ich
wis das te kaoms.
Type Egelie: I I A b 5.1. Tekst in
2012: Hergod hout Uch handj boave 't broenssemse landj. Thei.
Hub Beulen mailde mij het volgende:
Volgends de Limburger Koerier van
woensdag 7 februari 1934.
Doodelijk ongeluk Brunssum.
Rollende boom doodt een Landbouwer.
De Landbouwer H. uit de
Rumpenerstraat was Dinsdagmiddag met zijn dochter aan het boomen zagen in de
Schildstraat nabij de Kruisberg. Een
der boomen schijnt omstreeks 4,30 uur de helling afgerold te zijn en H.
zoodanig te hebben getroffen dat hij
nagenoeg op slag dood was. De politie heeft het slachtoffer naar zijn
woning overgebracht.
============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
22- Brunssum- Lindestraat-Essenstraat:
Op 16 december 1931 wordt er een verzoek
ingediend voor het plaatsen van een wegkruis.
Het kruis werd op 6 augustus 1933 plechtig ingezegend
door pastoor Moonen.
Later na 1964 is het verdwenen
Gietijzerenkruis dat in 2002 geplaatst is door de
Heemkunde ver. Bron van Brunsham
Op 2 december 2001 ingezegend
door pastoor Goulmy.
================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
23- Brunssum-Merkelbeekstraat-Kennedylaan: Smeedijzeren wegkruis met bronzen
corpus.
Het kruis is een beschermd monument. Het
kruis werd in 1952 geplaatst door de L.L.T.B. afd.
Brunssum. Het kruis is verplaatst in het
kader van een wegreconstructie.
Op 3 april 2009 is het geheel gerestaureerd
door Frans Cals en Marcel Raes. Rinus van Leunen
schilderde het tekstplaatje.
Tekst: Op ozze Hieër vertroewe, is
aan de toekomst boewe. Rin.
2-4-1995-Bindels: Op
dit punt staat een 3,20m. hoog smeedijzeren kruis met zeer mooi corpus.
INRI aanwezig. Het kruis met steun is geplaatst in een bakstenen
voetstuk. Er is een mooi rozenperk en
2 leibomen.
==========================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
24- Brunssum-Titus Brandsmastraat-Kloosterstraat: Oud houten wegkruis met
een zeer
oud corpus. Het kruis heeft een dakje en een houten corpus. Het
kruis wordt in het jaar 1910
al vermeld. Het gevelkruis (Gevel Renckenshuis) is een beschermd
monument. De herkomst
en eigenaar van het kruis zijn onbekend. In 1935 werd het corpus
beschadigd en door de
kunstacademie in Maastricht hersteld. In 1950 werd het op de
huidige plek geplaatst, nadat
het tegen de kloostermuur had gestaan (1946) en daarvoor bij
slagerij Pennings.
Het corpus van dit kruis is een copy van het originele corpus en is gemaakt door
Renald Rats.
================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
25- Brunssum-Kerkhof van de Militairen: Centraal kerkhofkruis op militairen
begraafplaats.
==============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
26- Brunssum-Kerkhof: Centraal Kerkhofkruis.
============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
27- Brunssum-Prins Hendriklaan-Bethelhof: Prachtig smeedijzeren kruis in de
tuin van het
centrum Bethelhof. Tekst: INRI. Geplaatst in 2005 door de
bewoners van het appartementen
complex Bethelhof. Zij zijn daarbij geadviseerd en ondersteund
door dhr. Frans Cals.
==============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
28- Brunssum-Raadhuistraat-Kloosterstraat:
Smeedijzeren wegkruis. Waarschijnlijk heeft het
kruis vroeger voor het oude Gemeentehuis
gestaan. Later heeft het gestaan tegen de boerderij van
de fam. Pennings, hoek Dorpstraat/Schiffeldergats.
Het kruis met een gietijzeren corpus staat op een natuurstenen sokkel in
kruismodel.
Het kruis is enige jaren geleden
(2006) verplaatst ten gevolgen van een wegreconstructie en later
na protest van omwonende op 9 maart 2007
naar de andere kant van de weg.
Tekst: Bedink hie kieër op kieër
"Dank uch 's levehieër. Wiel.
4-9-1983-Bindels:
In de voortuin van deze bungalow staat een 3m. hoog smeedijzeren kruis met
corpus, zonder INRI.
==============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
29- Brunssum-Rimburgerweg: Ongeluk kruis van Angela. Angela is geboren
op 7 juli 1972 en
gestorven op 31 januari 1997. Zij verongelukte hier op deze weg
door een verkeersongeval.
De provincie verleende toestemming tot het plaatsen van een kruis
op 17 december 2004.
Eerst stond er een klein houten kruisje aan de overkant van de
weg.Tekst: * 1972 Angela + 1997.
================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
30- Brunssum-Rotonde Rimburgerweg: Kruis aan de rotonde Rimburgerweg. Het
kruis is
geplaatst in de zomer van 2006 door Frans Cals c.s. In mei 2006
werd er een tekstplaatje op
aangebracht. Tekst: Mijn Zaligmaker, vanaf Uw kruis, zegen Brunssums volk, veld en huis.
Het kruis is op 1 okt. 2006 ingezegend door pastoor Frederico.
Het kruis is geschonken door
Frans Cals. Sokkel gemetseld door Wim Versteegen. Type Egelie: I
I B b 4.
Het kruis werd te Tongeren gekocht voor 100,00 euro.
Vroeger sierden vele kruisen de plekken waar wegen samenkwamen.
Het kruis is een echte
blikvanger en een sieraad voor de parochie en Gemeente Brunssum.
Zo
ziet een kruis eruit als er een auto met 130 km. per uur tegen aan rijd. Dit
gebeurde in 2011.
=================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
31- Brunssum-Rumpenerstraat no 60: Ingemetseld kruis dat
vervaardigd is met de bouw
van dit huis. Tekstplaatje: INRI. Corpus van brons.
================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
32- Brunssum-Rumpenerstraat: Mijnwerkers Monument. Het
Mijnwerkers- Kruismonument
uitgevoerd uit Maultbrunner-steen, door Charles Vos in 1947
gemaakt en door de Staatmijnen
aan de St. Vincentius parochie geschonken en in 1947 aan het
Bodemplein geplaatst.
Sinds 1956 staat het monument op de huidige locatie aan de Rumpenerstraat.
In 1989-1990
is het monument gerestaureerd door dhr. Cor Verberne
23-8-1986-Bindels: Alhier staat op een groot
gazon een 4m. hoog kruismonument opgetrokken uit rode zandsteen. Het kruis
bestaat uit 4 gedeelten. Onder de rechterarm
van het corpus hetwelk in reliëf is
uitgehouwen is, ook in reliëf de afbeelding van een vrouw, met op haar linkerarm
een klein kindje, en een groter kind tegen haar
rechterzijde. Onder de linkerarm van
het corpus de afbeelding van een mijnwerker met op zijn hoofd een pet, aan zijn
zijde een lamp, en steunend op een afboorhamer.
De rechterzijde van het gezicht van de
Christusfiguur is beschadigd. De top van de kruisboom, +/- 30cm. is
losgeraakt van het geheel. Voor het kruismonument een
rozenperk.
=======================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
33- Brunssum-Schepenstraat-Clercstraat:Gietijzeren kruis. Het eerste kruis
is vermoedelijk in
1980 geplaatst en is afkomstig van het graf
van de fam. Claus van de Dorpstraat.
Herplaatst door de Heemkunde ver. Brunsham
in 2002.
Tekst: Het kruis teken van ons geloof. De vrouwen
figuur in de voet is omgeven door
een bloemenkrans. Type Egelie: I I B.
Tekst: Het kruis teken van ons geloof.
Toenmalige Buurtvereniging Broenshem. Type Egelie: I B A b
2. Kruis werd tussen 18 nov.
19 nov. 2006 vernield. In 2007 is Mr. Frank Visser er aan te pas
moeten komen wegens een
tussen de Gemeente Brunssum en dhr.Pietro Daamen, bewoner van de
Clercstraat.
Het geschil was ontstaan door de verplaatsing van een hekwerk
zodat het kruis weer beschermd
stond en niet op het speelveldje. De Gemeente Brunssum kreeg het
gelijk van de rechter.
==========================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
34- Brunssum-Schinvelderstraat-Haefland:In
de zomer van 2005 is dit kruis geplaatst door de
Heemkunde Vereniging Brunsham. Het kruis is opgeknapt door Frans
Cals en Wim Versteegen
metselde de sokkel. Het kruis is op 17 sept. 2006 ingezegend door
Diaken Herman Janssen
v/d St. Gregorius parochie. Het kruis is geschonken door de fam.
Dohmen uit Douvergenhout.
Tekst: Heer wees ons genadig. Type Egelie: I I A b 4.2.
Hoewel wat minder zichtbaar voor de automobilist is het kruis
toch een sieraad voor de parochie
en een aanwinst voor Brunssum.
=========================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
35- Brunssum-St. Gregoriuslaan-Pasteurstraat:
Houten wegkruis met bronzen corpus.
Belangeloos gemaakt door Karel Hendriks uit
de Pastoor Hagenstraat
Geplaatst in 2002. Tekst: Hier Kruist Mijn Weg de Uwe.
Het kruis is eigendom van de
Gregorius Parochie.
Tekst in 2012: Hie Kruutst
Miene weëg Deë van Uch.
18-8-1999-Bindels: Op een
soort talud staat hier een 2,50m. hoog houten kruis met schild en kap. Op
het kruis een INRI en een modern corpus. De aangebrachte
tekst was als volgt: Hier Kruist
Mijn weg de Uwe.
============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
36- Brunssum-Thalesstraat-Wenckenbachstraat: Gietijzeren wegkruis. Dit
kruis is geplaatst
door de Heemkunde Vereniging Bron van Brunsham in 2003. Ingezegend
door pastoor Hilster op
21 december 2003.
Het kruis is gekocht op de antiekmarkt te Tongeren en is van het type Nestor
Martin
1737 en koste 110,00 euro.
========================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
37- Brunssum-Trichterweg-Weijenbergweg:
Dit kruis vervangt een ouder exemplaar dat
vermoedelijk in de buurt van de
Marebosjesweg heeft gestaan. Het kruis is in 2003 geplaatst
door
Wim Versteegen- Sjir Reinarttz en Frans Cals en was afkomstig van een
antiekmarkt in België.
Het was het grafkruis van Aldegonda de
Smet-Moureaux. * 28-6-1867 + 14-8-1934
Beneden rechts ontbreekt een krul in het kruis.
===============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
38- Brunssum-Vijverpark: Granieten kruis met bronzen corpus. Tekstplaatje
met de tekst: INRI
Dit kruis stond voorheen in de Kerkstraat. Het kruis stond van
1927 tot 1953 voor het oude
Gemeentehuis. In 1953 is het naar de zijgevel (Kerkstraat)
verplaatst. Na aanleg van het
voetgangersdomein is het naar het Vijverpark verplaatst. De maker
is helaas onbekend.
Vroeger stond op de hoek Lindestraat, daar waar nu de Ing- bank is
gevestigd.
4-9-1983-Bindels: Een
ongeveer 3,50m. hoog granieten kruismonument, met bronzen corpus en kleine INRI.
Op de zijkant een bordje met de tekst:
George Stiémont Roermond.
=====================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
39-
Brunssum- Merkelbeekerstraat-Strooiveld: Nieuw houten kruis in
vliegerkap uitvoering.
Dit kruis had Frans Cals verkregen van Theo
Michiels uit Brunssum in 2002. Na een opknapbeurt
werd in 2007 geplaatst op het as strooiveld van
het kerkhof. Het kruis werd op 20 januari ingezegend
door Diaken Herman Janssen.
=============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
40 - Brunssum-Schilderstraat-Kerkhof; Centraal Kerkhofkruis.
================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
41-42-43- Brunssum-Tolenhof: Div. kruisen in de Tolenhof.
=========================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
44- Brunssum-Marebosje. Kruis aan de gevel .
===============================================================================================================================================================================================
45- Brunssum- Trichterweg- Marebosjesweg: R.V.S Centraal kerkhofkruis.
============================================================================================================================================================================================
46- Brunssum- Wieënweg- Karel Doormanstraat.
Woensdag 30 september was een memorabele dag. Frans Cals
plaatste namelijk zijn allerlaatste wegkruis.
Dit wegkruis wordt geplaatst ter nagedachtenis aan alle
overleden mijnwerkers. Vanaf 1999 na jaren van restaureren en het plaatsen van
19 wegkruisen in totaal,
komt aan deze taak een einde. Recentelijk mocht hij nog
uit handen van de burgemeester hiervoor de bronzen discus ontvangen.
Tekst: "Ze makde koale vuur
hun broeëd Mer vonge doa der doeëd". Frens.
==================================================================================================================================================================================
47- Brunssum- Kerkstraat 360: Stenen kruis als sluitstuk op de nok van het dak.
=============================================================================================================================================================================
48- Brunssum- Nieuwenhagerweg-Rimburgerweg.
Hier kwam Megan door een verkeersongeluk om het
leven op 16-6 2015. ze was geboren op 10 aug-2000.
Op een hartstenen hartje staat de tekst"Voor altijd in
mijn hart. Ook staan er twee duifjes bij.
====================================================================================================================================================
50- Brunssum-Merkelbeekerstraat-Huize Tieder:
Deze grot werd in 1886-1887 gebouwd in
de tuin van het St. Elisabethklooster.
Het beeld dat geschonken werd door de Barones De Negri
werd vervaardigd in atelier Raffi te
Parijs. De grot werd op 26 Juli 1887 ingezegend door mgr. Van Meyel.
============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================
51- Brunssum-Merkeleekerstraat-Huize Tieder: H. Hartbeeld in een soort grot.
================================================================================================================================================================================